ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL-DUYGUSAL BECERİLERİNİN İNCELENMESİ: DUYGUSAL OKURYAZARLIK BECERİSİ ve SOSYAL-DUYGUSAL YETKİNLİK BAĞLAMI

Author :  

DOI : 10.29228/iedres.64360
Year-Number: 2022-CİLT 2 SAYI 2
Yayımlanma Tarihi: 2022-11-25 08:52:52.0
Language : İngilizce
Konu : Temel Eğitim
Number of pages: 206-240
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının sosyal-duygusal uzmanlık ve duygusal okuryazarlık beceri düzeylerini betimlemek ve verileri farklı değişkenler açısından analiz etmektir. Araştırma tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 620 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiş olup, veri toplama aracı olarak “Sosyal-Duygusal Uzmanlık Ölçeği” ve “Duygusal Okuryazarlık Beceri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi, öğretmen adaylarının genel olarak yüksek düzeyde sosyal-duygusal uzmanlığa ve duygusal okuryazarlığa sahip olduğunu göstermiştir. Demografik değişkenler incelendiğinde cinsiyet, bölüm türü ve sınıf düzeylerine göre hem sosyal-duygusal uzmanlık hem de duygusal okuryazarlık becerileri puanlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar vardır. Korelasyon analizi sonuçları, öğretmen adaylarının sosyal-duygusal uzmanlıkları ile duygusal okuryazarlık düzeyleri arasında oldukça anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Sonuçlara ilişkin olası açıklamalar, sınırlılıklar ve çalışma için öneriler tartışılmıştır.

 

Keywords

Abstract

The aim of this studyis  to describe the social-emotional expertise and emotional literacy skill levels of the preservice teachers and analyse the data in terms of different variables. The study was conducted with 620 preservice teachers who were selected using stratified sampling method and as the data collection tools, “Social-Emotional Expertise Scale” and “Emotional Literacy Skill Scale” were used. The analyses of the data indicated that the preservice teachers generally have high levels of social- emotional expertise and emotional literacy. When the demographic variables are examined, there are statistically significant differences in both social-emotional expertise and emotional literacy skills scores based on the gender, department type and grade levels. The results of the correlation analysis show that there is a highly significant positive correlation between the social-emotional expertise of the pre-service teachers and their emotional literacy levels. Possible explanations of the results, limitations, and suggestions for the study are discussed.

Keywords

Kaynakça

  • Aktan Acar, E.& Kuru Şevik, H. (2021). Kimlikli Bebekler Yaklaşımı'nın Okul Öncesi Dönem Çocuklarının (4-6 Yaş) Duygusal Okuryazarlık Eğitimlerinde Kullanılması: Bir Eylem
  • Alemdar, M. (2014). Examining the emotional literacy skill levels of high school students (Unpublished master’s dissertation). Eskişehir Osmangazi University, Eskişehir.
  • Alemdar, M. (2019). Reflection of social capital in educational processes: Emotional literacy and emotional labor context (Unpublished doctoral dissertation). Eskişehir Osmangazi University, Eskişehir.
  • Alemdar, M., & Anılan, H. (2020). The development and validation of the emotional literacy skills scale. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(2), 258–270.
  • Alemdar, M., Anılan, H. (2021) Reflection of social capital in educational processes: emotional literacy and emotional labor context. Asia Pacific Educ. Rev. 23, 27–43.
  • Antidote (2003). The emotional literacy handbook: Promoting whole-school strategies. London: David Fulton in association with Antidote.
  • Ateş, S. (2019). 60–66 ay arasında okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların sosyal beceri düzeyleri ile ebeveynlerin duygusal okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Examination of the relationship between the social skill levels of children attending pre-school education between 60-66 months and the emotional literacy of their parents.)(Unpublished master thesis). Istanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
  • Ay, İ. & Temel, G. (2021). Sosyal-duygusal yetkinlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve güvenilirlik- geçerlilik çalışması (Adaptation of the social-emotional expertise scale into Turkish and its reliability-validity study). IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 142-160.
  • Baron-Cohen, S. (2005, January). The essential difference: The male and female brain. In Phi Kappa Phi Forum (Vol. 85, No. 1, pp. 23–26).
  • Bozkurt Yükçü, Ş. (2017). Bağımsız anaokullarına devam eden çocukların duygu düzenleme ve sosyal problem çözme becerileri ile ebeveynlerinin duygusal okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Investigation of the relationship between emotion regulation and social problem solving skills of children attending independent kindergartens and their parents' emotional literacy levels) (Unpublished master thesis). Hacettepe Üniversitesi.
  • Briesch, A. M., Ferguson, T. D., Volpe, R. J., & Briesch, J. M. (2012). Examining teachers’ perceptions of social-emotional and behavioral referral concerns. Remedial and Special Education, 34(4), 249–256.
  • Buchanan, R., Gueldner, B. A., Tran, Oanh K., M. & Kenneth W. (2009). Social and emotional learning in classrooms: a survey of teachers' knowledge, perceptions, and practices. Journal of Applied School Psychology, 25(2), 187–203.
  • Camus, A. (2017). Başkaldıran insan. İstanbul: Can.
  • Canan, S. (2015). Değişen Be(y)nim. İstanbul: Tuti Kitap.
  • Caprara, G. V., Steca, P., Gerbino, M., Paciello, M., & Vecchio, G. (2006). Looking for adolescents’ wellbeing: Self efficacy beliefs as determinants of positive thinking and happiness. Epidemiolojia e Psichiatria Sociale, 15, 30–43.
  • Coşkun, K. (2015). İlkokullarda duygusal okuryazarlık eğitiminin öğrencilerin duygusal zekâ düzeyine
  • Coşkun, K., & Öksüz, Y. (2018). Duygusal okuryazarlık eğitiminin ilkokul öğrencilerinin duygusal
  • Çağlayan, M. (2019). İki farklı sınıf öğretmeninin oluşturduğu sınıf ortamı ve öğrencilerinin sosyal
  • Çelikkaleli, Ö. (2014). Ergenlerde bilişsel esneklik ile akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik inançları arasındaki ilişki (The relationship between cognitive flexibility and academic, social and emotional competence beliefs in adolescents). Eğitim ve Bilim, 39(176), 347–354.
  • Çelikkaleli, Ö. & Kaya, S. (2016). University students’ interpersonal cognitive distortions, psychological resilience, and emotional self-efficacy according to sex and gender roles. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(2), 187–212, http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2016.011.
  • Deniz, M. E. (2007). Eğitim Psikolojisi (Education psychology). Ankara: Maya Akademi
  • Dinçer, D. (2019). Carl R. Rogers ve öğrenme özgürlüğü: etkili bir öğrenme ortamının mimarı olarak
  • Esen-Aygün, H. & Taşkın, Ç. Ş. (2016). Öğretmen adaylarının gözüyle sosyal-duygusal öğrenmenin önemi (The ımportance of social-emotional learning from the perspective of preservice teachers). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 163–179.
  • Esen-Aygun, H., & Sahin-Taskin, C. (2017). Teachers’ views of social-emotional skills and their perspectives on social-emotional learning programs. Journal of Education and Practice, 8(7), 205-215.
  • Esen-Aygün, H., & Şahin-Taşkın, Ç. (2019). Öğretmen Yetiştirme Programlarında Sosyal-Duygusal Öğrenme (Social-Emotional Learning in Teacher Training Programs). IHEC 2019, 85-89.
  • Esen-Aygün, H. (2021). Sosyal-duygusal öğrenme ve akademik başarı. İçinde: Temel Eğitimde Sosyal- Duygusal Öğrenme (Social-emotional learning and academic success. In: Social-Emotional Learning in Primary Education)(Eds: Hanife Esen Aygün& Çiğdem Şahin Taşkın), Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Farrington, C. A., Maurer, J., McBride, M. R. A., Nagaoka, J., Puller, J. S., Shewfelt, S., ... & Wright, L. (2019). Arts Education and Social-Emotional Learning Outcomes among K-12 Students: Developing a Theory of Action. University of Chicago Consortium on School Research.
  • Farrington, C., & Shewfelt, S. (2020). How Arts Education Supports Social-Emotional Development: A Theory of Action. State Education Standard, 20(1), 31-35.
  • Filová B, Ostatníková D, Celec P, Hodosy J. (2013) The effect of testosterone on the formation of brain structures. Cells Tissues Organs. 197(3), 169–177.
  • Fried, L., Mansfield, C. & Dobozy, E. (2015). Teacher emotion research: Introducing a conceptual model to guide future research. Issues in Educational Research, 25 (4), 415-441. http://www.iier.org.au/iier25/fried.pdf
  • Gasbarri, A., Tavares, M. C. H., Rodrigues, R. C., Tomaz, C., & Pompili, A. (2012). Estrogen, cognitive functions and emotion: an overview on humans, non-human primates and rodents in reproductive years. Reviews in the Neurosciences, 23(5-6), 587-606.
  • Giedd, J. N., Raznahan, A., Mills, K. L., & Lenroot, R. K. (2012). magnetic resonance imaging of male/female differences in human adolescent brain anatomy. Biology of sex differences, 3(1), 1–9.
  • Ginott, H. (1965). Between parent and child. New York: Macmillan Company.
  • Gray, P. (1991). Psychology. New York: Worth Publication
  • Hebb, D. O. (1946). Emotion in Man and Animal: An Analysis of the Intuitive Processes of Recognition. Psychological Review, 53, 88-106.
  • Heckman, J. J., Stixrud, J., & Urzua, S. (2006). The effects of cognitive and noncognitive abilities on labor market outcomes and social behavior. Journal of Labor Economics, 2006, 24, 411–482.
  • Ivanec, T. P. (2020). Exploring pre-service teachers' emotional competence and motivation for the choice of a teaching career. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 19(12), 230-245.
  • Jennings, P. A., & Greenberg, M. T. (2009). The prosocial classroom: Teacher social and emotional competence in relation to student and classroom outcomes. Review of educational research, 79(1), 491–525.
  • Kandemir, M. ve Dündar, H. (2008). Duygusal okuryazarlık ve duygusal okuryazar öğrenme ortamları (Emotional literacy and emotionally literate learning environments). Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 83-90.
  • Karaismailoğlu, S. (2015). Kadın Beyni Erkek Beyni. Elma Yayınevi.
  • Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (Scientific research method). Ankara: Nobel Akademi
  • Killick, S. (2006). Emotional literacy: at the heart of the school ethos. London : Paul Chapman.
  • Koçak, C., & Kangal, S. B (2018). 2005-2017 yılları arasında basılmış resimli öykü kitaplarının duygusal okuryazarlık açısından incelenmesi (Examination of picture story books published between 2005-2017 in terms of emotional literacy). Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 5(1), 50–65.
  • Kremer, A. (2020). The Impact of Art on Social and Emotional Learning (Doctoral dissertation, Alliant International University).
  • Küçüktepe, S. E., Akbag, M., & Özmercan, E. E. (2017). An Investigation Regarding the Preservice Teachers' Emotional Literacy Levels and Self-Efficacy Beliefs. Journal of Education and Learning, 6(4), 267-275.
  • Lee, H., & Lee, M. J. (2021). Visual art education and social-emotional learning of students in rural Kenya. International Journal of Educational Research, 108, 101781.
  • Maurer, M., Brackett, M. A., & Plain, F. (2004). Emotional literacy in the middle school: a 6-step program to promote social, emotional and academic learning. National Professional Resources Inc./Dude Publishing.
  • Mazur, C. T. (2018). Effects of a Targeted Art Program on Social Emotional Learning in Students with Emotional Behavioral Disorders. Online Submission.
  • Matthews, B. (2006). Engaging education: Developing emotional literacy, equity and co-education. Berksire, England: Open University Press.
  • McBrien, A., Wild, M., & Bachorowski, J. A. (2020). Social-Emotional Expertise (SEE) Scale: Development and Initial Validation. Assessment, 27(8), 1718–1730. https://doi.org/10.1177/1073191118794866
  • Morris, E., & Casey, E. (2006). Developing emotionally literate staff: A practical guide. England: Paul Chapman.
  • Neuman, L. W. (2011). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar(Social research methods: Qualitative and quantitative approaches) (S. Özge, Çev.). İstanbul: Yayın Odası.
  • Nias, J. (1996). Thinking about feeling: The emotions in teaching. Cambridge Journal of Education, 26(3), 293-306. http://dx.doi.org/10.1080/0305764960260301
  • Olsson, A., Kopsida, E., Sorjonen, K., & Savic, I. (2016). Testosterone and estrogen impact social evaluations and vicarious emotions: A double-blind placebo-controlled study. Emotion, 16(4), 515.
  • Özden, M., Kana, F., & Uzan, M. F. (2018). Examinatıon of teacher candidates' emotional literacy skills levels in terms of variables. International Journal of Language Academy, 6(1), 236-249.
  • Park, J. (1999). Emotional literacy: Education for meaning. International Journal of Children's Spirituality, 4(1), 19-28. doi:10.1080/1364436990040103 Qiao, S., Tapalova, O., Nasyrova, L., Tarasova, I., & Kozlovskaya, D. (2021). Role of art programs in young children's social-emotional learning. Thinking Skills and Creativity, 41, 100858.
  • Ransford, C. R., Greenberg, M. T. & Domitrovich, C. E. (2009). The role of teachers’ psychological experiences and perceptions of curriculum supports on the ımplementation of a social and emotional learning curriculum. School Psychology Review, 38(4), 510 –532. Rizzuto, T., Cordeiro, K., & Roda, A. (2022). The lost art: teachers’ perceptions of the connections between the arts and social-emotional learning. Arts Education Policy Review, 1-13
  • Saarni, C. (1999). The development of emotional competence. New York: Guilford.
  • Sarısoy, B. & Erişen, Y. (2018). Öğretmenler için duygusal zekâ becerileri eğitim programının tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi (Designing, implementing and evaluating an emotional intelligence skills training program for teachers). İlköğretim Online, 17(4), 21882215. DOI:10.17051/ilkonline.2019.507002
  • Steiner, C. (2003). Emotional literacy: Intelligence with a heart. California: Personhood. Sutton, R., & Wheatley, K. (2003). Teachers' emotions and teaching: A review of the literature and directions for future research. Educational Psychology Review, 15(4), 327-358. http://dx.doi.org/10.1023/A:1026131715856 Weare, K. (2004). Developing the emotionally literate school. London: Paul Chapman.
  • Weare, K., & Gray, G. (2003). What works in developing children’s emotional and social competence and wellbeing? London: Department for Educational and Skills. Zembylas, M. (2003). Caring for teacher emotion: Reflections on teacher self development. Studies in Philosophy and Education, 22(2), 103-125. http://dx.doi.org/10.1023/A:1022293304065
  • For citation: Esen Aygün, H. & Alemdar, M. (2022). Öğretmen adaylarının sosyal-duygusal becerilerinin
  • Anahtar kelimeler: sosyal-duygusal beceriler, sosyal-duygusal yetkinlik, duygusal okuryazarlık 1. GİRİŞ Öğretmenlik mesleği, toplumun refahının arttırılmasında, sosyal sorunların üstesinden gelinmesinde ve kişilerin yaşadığı ülkenin siyasal düzenine uyum sağlamasında aracı rol üstlenmektedir. Temel amacın öğrenenlerin potansiyellerini geliştirmelerine yardımcı olmak olan eğitim öğretim süreçlerinde, kendisinden beklenen hedefleri yerine getirmek durumunda olan öğretmenlerin duygu halleri sosyal, kültürel ve politik bağlamda uzun yıllar geri planda bırakılmıştır (Nias, 1996). Duygularla iç içe bir meslek olan öğretmenliğin araştırmalarda sınıf içi davranışlar, kariyer özellikleri ve öğretmenlik pratiği incelendiğinde duygular bağlamında yapılan araştırmaların son derece sınırlı olduğu görülmektedir (Fried, Mansfield ve Dobozy, 2015; Sutton ve Wheatley, 2003). Ancak öğretmenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerinin çocuklarda sosyal duygusal öğrenme gelişiminde etkili olduğu (Schultz vd., 2010) bilinmektedir. Bu durumdan hareketle, bu çalışmada öğretmenlik mesleğini icra etmek için yola çıkmış öğretmen adaylarının kendi duygularına yönelimi ele alınacaktır. Çalışma kapsamında duygular, yalnız kişisel özel eğilimler ya da psikolojik nitelikler oluşu bağlamında değil, bireyin sosyal ilişkileri tarafından şekillendirilen ve yönlendirilen deneyimleri olarak ele alınacaktır. Bu görüşün merkezi olan duyguların sosyal ortamlarda inşa edildiği varsayımı, duyguların deneyimi ve ifadesinin ifade edildikleri kültürdeki öğrenilmiş inançlara ve kurallara bağlı olarak farklılık gösterdiğini temel almaktadır (Zembylas, 2003). Bireye özgü içsel süreçler ile sosyal ortamlar arasındaki etkileşimin kesişiminde anlamlı kılınan duygusal okuryazarlık becerisini (Alemdar, 2019) ve sosyal-duygusal becerilere katkı sağlayan davranışların zamanlamasını ve senkronizasyonunu içeren sosyal-duygusal yetkinliği (McBrien vd., 2018) bu noktada ele almak faydalı olacaktır. 1.1. Duygusal Okuryazarlık Çocuklar ve yetişkinler arasındaki etkili iletişim alanının öncülerinden Ginott’un (1965) da
  • zayıflatabileceğini de göstermektedir (Hebb, 1946). İnsanları çeşitli davranış kalıplarına yönelten güce
  • sahip olan duygular, kişiden kişiye değişmekte (Gray, 1991) ve tehlike, acı, kayıp, zorluklara karşı bir
  • gösterici nitelik taşımaktadır (Alemdar, 2019). Son yıllarda yapılan pek çok araştırmada ilişkileri
  • ifade edebilmenin önemine duygusal okuryazarlık kavramı bağlamında değinilmiştir (Antidote, 2003;
  • Killick, 2006; Park, 1999; Steiner, 2003; Weare, 2004). “Duygusal okuryazarlık” kavramı ilk kez
  • Salovey ve Mayer tarafından ortaya atılmış ve C. Steiner tarafından 1979 yılında ‘Alkolizmi İyileştirme
  • (Healing Alcoholism)’ kitabında kullanılmıştır (Steiner, 2003, s.30). Steiner (2003) duygusal
  • etkilidir (Park, 1999). Duygusal okuryazarlık, başkalarını dinleyebilme, onların duyguları ile empati kurabilme; kendi duygularını sağlıklı bir şekilde tanımlama, anlama ve üretken bir şekilde karşıdakine aktarabilme özelliklerine vurgu yapmaktadır. Duygusal okuryazarlık kişinin bireysel yetenekleri ile kişiler arasındaki yetenekleri arasındaki ayrımı gözetmektedir ve bir beceriler bütünüdür (Alemdar, 2019). Bu beceriyi geliştirmenin temelinde, duygularımızı net ve eksiksiz olarak tanımlama ve iletme ihtiyacı yatmaktadır. İlişkileri duygular bağlamında anlamlandırmayı, beslemeyi ve onlara kaynaklık etmeyi vurgulayan duygusal okuryazarlık becerisi bağlamında ortaya atılan çeşitli modeller mevcuttur (Coşkun, 2015; Matthews, 2006; Weare, 2004). Steiner’ın (1979) modeli beş temel basamağa dayanmaktadır. Bunlar, kişinin kendi duygularını tanıyabilmesi, empati yapabilmesi, duygularını yönetebilmesi, duygusal hasarın üstesinden gelebilmesi ve bu dört aşamayı bütünleştirebilesi becerisidir. Weare’ın (2004) duygusal okuryazarlık modelinde süreç bireyin duygusal yeteneklerini geliştirmesini amaçlayan uygulamalarla başlamakta ve daha sonra sosyal ortamlardaki becerilere ağırlık vermektedir. Bu modelin ana hatları şu şekilde özetlenebilir:
  • Kandemir ve Dündar (2008, s. 85-86) duygusal okuryazarlık becerisinin; empati, kendini düzenleme,
  • bireysel ve kişilerarası bileşenlerden oluştuğunu belirtmektedir. Alemdar ve Anılan (2021) ise duygusal
  • duygusal farkındalık, öz-düzenleme ve sosyal beceriler” şeklinde sınıflandırmıştır. Eğitim bağlamında düşünüldüğünde duygusal okuryazarlık becerisinin okullarda meydana gelen pek çok sorunla mücadelede ve çözümler sunabilmede etkili olacağı varsayılmaktadır. Antidote Kuruluşu (Antidote, 2003, s. 1) duygusal okuryazarlığın; öğretmenler, öğrenciler ve diğer personel arasında bağları kuvvetlendirdiğini, öfke ve şiddet gibi durumlarda duygularla başa çıkma potansiyelini artırdığını ve daha zengin bir öğrenme deneyimini teşvik ederek merak, dayanıklılık ve neşe gibi duygusal durumlara erişimi kolaylaştırdığını vurgulamaktadır. Geleneksel öğretimden ziyade insan yetiştirmeyi vurgulayan bu teorinin temel argümanı, okul ikliminin dönüştürülebileceği, bireylerin inisiyatif alarak ilişkilerini düzenleyebileceği, sağlıklı okul ve olumlu ilişkilerin verdiği motivasyon ile başarıya ulaşılabileceğidir. Öğretmenler bu etkide kilit rol modellerdir (Weare ve Gray, 2003), zira Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk de “Öğretmenler, yeni nesil sizin eseriniz olacaktır” söylemiyle buna vurgu yapmıştır. Eğitimde kalite ve yetkinliklerin geliştirilmesi bağlamında öğretmenlerden beklenen; öğrenmeyi öğrenme, davranışlarının nedenlerini tanımlayabilme, duygularını tanıma, düzenleme ve ifade etme, eleştirel düşünme, problem çözme, öz düzenleme ve sosyal farkındalık becerilerini geliştirebilmedir (Alemdar, 2019) . Bu beklenti doğrultusunda araştırmada duygusal okuryazarlık ve sosyal-duygusal yetkinlik ilişkisine odaklanılmıştır. 1.2. Sosyal-Duygusal Yetkinlik “Birey, tek başına, savunmak istediği değerin kendisi değildir; bu değeri oluşturmak için, en azından, bütün insanlar gerekir” sözleriyle Camus (2017, s. 27) topluluk halinde yaşamanın gereği olarak bireyin başka biriyle bir özdeşleşme zaruretine vurgu yapmaktadır. Böyle bir özdeşleşme, sosyal ve kişilerarası becerilerin bireysel farklılıklar bağlamında sıklıkla ele alındığı çeşitli tanımlamaları doğurmuştur. Duygusal zekâ, sosyal zekâ, sosyal beceriler, etkili iletişim, sosyal-duygusal beceriler, çatışma yönetimi gibi kavramsallaştırmalar bu zaruretin örneği niteliğindedir. Bahsi geçen beceriler, bireyin diğer insanlarla olan ilişkilerinde kendi üzerine düşeni yapabilme, etkili iletişim kurma ve sürdürebilme, sağlıklı diyaloglara girebilme, duygusal durumları yönetebilmelerine odaklanmaktadır. Bu beceriler, sosyal ipuçlarının birey tarafından işlenmesini ve bu ipuçları doğrultusunda bir sonraki adımdaki davranışların çıkarımını kolaylaştırmaktadır. Fakat bu beceriler, kişilerarası etkileşimi kolaylaştıran ve sosyal olarak anlamlı ipuçlarını ileten gerçek davranışların anlaşılmasında bir miktar yetersiz kalmaktadır (McBrien, Wild & Bachorowski, 2018). McBriken, Wild & Bachorowski (2018) bu boşluğu gidermek adına kurguladıkları sosyal-duygusal yetkinlik (Social-Emotional Expertise) kavramı ile sosyal etkileşimleri ve altında yatan dinamikleri incelemeyi amaçlamıştır. Sosyal-duygusal yetkinlik (SDY), sosyal-duygusal becerilere katkı sunan davranışların zamanlamasını ve senkronizasyonunu içermektedir (McBrien, Wild & Bachorowski, 2018; Ay & Temel, 2021). Kişilerarası etkileşimlerde çeşitli bilişsel yeteneklerin sentezinden oluşan sosyal-duygusal yetkinlikte duygulanımla ilgili davranış, jest, mimik ve seslendirmelerin koordinasyonu, kalitesi ve zamanlaması önemlidir. Bu noktada sosyal duygusal yetkinlik, sosyal karşılaşmaların sağlıklı seyri için tepkilerde otomatikliğin etkileşimin kalitesini arttırdığı varsayımına dayanmaktadır. SDY kavramının özünde duygusal zekâ, sosyal zeka, empati ve kişilerarası duyarlılık ile kavramsal olarak ilişkili olduğu varsayılmaktadır.
  • McBrien, Wild & Bachorowski (2018), sosyal duygusal yetkinlik kavramı bağlamında
  • görmemesi için yanıtı zamanlayabilmeyi vurgulamaktadır (McBrien, Wild & Bachorowski, 2018).
  • 2021). 1.3. Eğitim Bağlamı Duygusal okuryazarlık ve sosyal- duygusal yetkinlik kavramları hümanist öğrenme
  • düzeltme imkânları bulduğu öğrenme anlayışıdır (Deniz, 2007). Bu yaklaşımda eğitimcilerden beklenen
  • becerilerin varlığını gerektirmektedir. Morris ve Casey (2006, s. xviii), empati, saygı, iyimserlik ve
  • sosyal etkileşimi olan öğrenme ortamı oluşturmaya katkısı büyüktür (Sarısoy ve Erişen, 2018). Sosyal-
  • araştırmalarda bulgulanmıştır (Alemdar, 2019; Çağlayan, 2019). Doğal davranan ve öğrencisiyle kabul,
  • imkân sağlayacaktır (Dinçer, 2019). Alanyazın incelendiğinde, duygusal okuryazarlık konusunda sınırlı sayıda çalışma bulunduğu
  • öncesi eğitiminde duygusal okuryazarlığı konu edindiği görülmektedir (Bozkurt-yükçü, 2017; Koçak,
  • 2018; Aktan-Acar ve Kuru-Şevik, 2021; Koçak & Kangal, 2021). Bununla birlikte, bazı çalışmalarda
  • görülmektedir (Alemdar, 2014; Çoşkun & Öksüz, 2018). Buna ek olarak, öğretmenlerin duygusal
  • okuryazarlık becerilerinin sosyal sermaye ve duygusal emek ile ilişkisi (Alemdar & Anılan, 2021);
  • Küçüktepe Özmercan, 2016; Alemdar & Anılan, 2020). Öğretmen adaylarının duygusal okuryazarlık
  • becerileri bağlamında tek araştırma Özden, Kana & Uzan, (2018) tarafından gerçekleştirilmiştir. Sosyal
  • öğretmenler örnekleminde gerçekleştirilmiş iki adet ölçek uyarlama çalışmasının (Ay & Temel, 2021;
  • Sarısoy, Alcı & Erişen, 2021) dışında çalışmaya rastlanmamıştır. Bahsi geçen çalışmalar Türkiye’de
  • sahip olması gereken mesleki bir niteliktir (Maurer, Brackett ve Plain, 2004). Mesleki anlamda duygusal
  • (Büyüköztürk vd., 2012). Buna göre bu araştırmada, sosyal-duygusal yetkinliğin duygusal okuryazarlığı
  • ne ölçüde açıkladığı incelenmiştir. 2.2. Evren ve Örneklem 2021–2022 öğretim yılında araştırmanın yürütüldüğü fakültede toplam 3237 öğretmen adayı
  • Krejie ve Morgan (1970) tarafından belirlenen formül referans alınmıştır. Bu formüle göre, 3000 kişilik
  • Toplam 3237 620 100 2.3. Verilerin Toplanması Araştırma verileri Duygusal Okuryazarlık Becerisi Ölçeği (Alemdar ve Anılan, 2020) ve
  • Sosyal-Duygusal Yetkinlik Ölçeği (Ay ve Temel, 2021) aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin
  • 31.03.2022 tarih ve 07/49 sayılı kararı doğrultusunda ilgili fakültede öğretmen adaylarına araştırmanın
  • ölçek formları sunulmuştur. Veri toplama işlemi 2021–2022 akademik yılı bahar yarıyılında
  • belirlemek amacıyla Alemdar ve Anılan (2020) tarafından geliştirilmiştir. Motivasyon, empati, öz-
  • Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .87 olarak hesaplanmıştır. 2.3.2. Sosyal-Duygusal Yetkinlik Ölçeği(SDYÖ) McBrien vd. (2018) tarafından geliştirilmiş olan Sosyal-Duygusal Yetkinlik Ölçeği’nin, Ay ve
  • Temel (2021) tarafından Türkçe uyarlama çalışması yapılmıştır. Uyumluluk ve Anlatımcılık olmak
  • düzeylerinin t(618)= 1.1961, p>0.05 ve duygusal okuryazarlık düzeylerinin t(618)= 2.560, p>0.05 erkek
  • desteklemektedir (Özden, Kana & Uzan, 2018; Alemdar, 2019). İnsanın doğası diğer insanlar ile ilişki
  • içinde olmayı gerektirir (Canan, 2015). Bu durum, en ilkel zamanlardan günümüze dek devam eden
  • (Çelikkaleli ve Kaya, 2016). Bu doğrultuda, gelecek nesilleri yetiştirecek olan öğretmenlerin toplumsal
  • çelişen farklı çalışmaların olduğu görülmektedir. Örneğin, Çelikkaleli’nin (2014) ergenlerle yaptığı
  • anlaşılmaktadır (Çelikkaleli ve Kaya, 2016). Bununla birlikte, duygusal okuryazarlığı konu alan
  • 2006). Alanyazın incelendiğinde bu konudaki sınırlı sayıdaki çalışmanın bu araştırmadan elde edilen
  • bulguyu desteklediği görülmektedir. Örneğin, Küçüktepe, Akbağ ve Özmercan’ın (2017) üniversite
  • Kadın ve erkek beyninin anatomik yapısının benzerliğinin (Giedd, Raznahan, Mills ve Lenroot, 2012)
  • aksine olaylara bakış açısından önemli farklılıklar bulunmaktadır (Karaismailoğlu, 2015). Örneğin
  • üzere kadınlardan daha farklı bir beyin işleyişi göstermektedir (Cohen, 2005). Duygular ve hormonlar
  • arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda (Filová Ostatníková Celec ve Hodosy, 2013; Gasbarri,
  • Tavares, Rodrigues, Tomaz ve Pompili, 2012; Olsson, Kopsida, Sorjonen ve Savic, 2016) bu araştırma
  • Akbağ ve Özmercan’ın (2017) çalışmasında öğretmen adaylarının öğrenim gördükleri bölüm ile
  • çalışmaların olduğu görülmektedir (Farrington ve diğerleri, 2019; Lee ve Lee, 2021; Qiao, Tapalova,
  • Nasyrova, Tarasova, Kozlovskaya, 2021; Rizzuto, Cordeiro ve Roda, 2022). Bu çalışmalardan, sanata
  • (Mazur, 2018; Farrington ve Shewfelt, 2020; Kremer, 2020). Bu çalışma kapsamında elde edilen bu
  • (Esen-Aygün ve Şahin-Taşkın, 2019). Öğretmen adaylarının bu ve benzeri derslerde edinmiş oldukları
  • alışveriş bağlamında güçlü kanıtlar sunarlar (Saarni, 1999). Buna bağlı olarak duygusal yeterlik sosyal
  • becerilerin gelişiminde katkı sağlamaktadır (Ivanec, 2020). Bu bilgilerden hareketle duygular ve sosyal
  • bakımından son yıllarda ön plana çıkan sosyal-duygusal yetkinlik (TÜSİAD, 2019) öğretmenlik
  • öğrencileri problem çözmeye, işbirliğine ve olumlu iletişime teşvik eder (Jennings ve Greenberg, 2009).
  • beceridir (Maurer, Brackett ve Plain, 2004). Öğretmenlerin sosyal-duygusal öğrenme konusundaki
  • deneyim ve algılarının sınıf içi öğrenme ortamına yansıdığı bilinmektedir (Domitrich, 2009). Bu durum
  • Kenneth, 2009). Böylece, öğrencilerin yaşamış oldukları psikolojik ve sosyal-ilişkisel sorunların
  • çözümünde daha etkin bir biçimde yol alınacaktır (Briesch, Ferguson, Volpe ve Briesch, 2012). Bunlara
  • olumlu katkı sağlamaktadır (Jennings ve Greenberg, 2009; Esen-Aygün, 2021). Bu bilgilerden
  • farklı değişken üzerinde belirleyici olduğunu göstermektedir (Heckman, Stixrud ve Urzua, 2006).
  • bilmedikleri anlaşılmaktadır (Esen-Aygün ve Şahin-Taşkın, 2016). Benzer şekilde öğretmenlerin de bu
  • 2017). Öğretmen adaylarının sosyal-duygusal açıdan desteklenmesi gelecekteki öğrencilerinin de
  • Deniz, M. E. (2007). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Maya Akademi öğretmen ve öğretmen tutumları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(4), 2341-2358.
  • Esen-Aygün, H. & Taşkın, Ç. Ş. (2016). Öğretmen Adaylarının Gözüyle Sosyal-Duygusal Öğrenmenin Önemi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 163–179. Öğrenme. IHEC 2019, 85-89.
  • Esen-Aygün, H. (2021). Sosyal-duygusal öğrenme ve Akademik başarı. İçinde: Temel Eğitimde Sosyal- Duygusal Öğrenme (Hanife Esen Aygün& Çiğdem Şahin Taşkın), Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademi Koçak, C., & Kangal, S. B. 2005-2017 Yılları Arasında Basılmış Resimli Öykü Kitaplarının Duygusal Okuryazarlık Açısından İncelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 5(1), 50–65. Koçak, D. C. (2018). Ankara ilindeki üniversitelere bağlı anaokullarında bulunan 2005–2017 yılları arasında basılmış resimli öykü kitaplarının duygusal okuryazarlık açısından incelenmesi.
  • Neuman, L. W. (2011). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). İstanbul: Yayın Odası.
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share