Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı (UİER) Dergisi'nde uyulması gereken etik ilkeler ve yayın politikası COPE (2011) (Yayın Etik Komitesi - Committee on Publication Ethics) tarafından hazırlanan yönergeye göre temellendirilmiştir. COPE tarafından hazırlanan bu yönergeye, TÜBİTAK ULAKBİM çatısı altında , Türkiye'de yayınlanan akademik hakemli dergiler için elektronik hizmet sunan DERGİPARK platformundan ulaşılmıştır (https://dergipark.org.tr/tr/download/file/6).
1. Editörlerin genel görev ve sorumlulukları
1.1. Editör dergisinde makalelerin yayımlanma sürecinden sorumludur. Yazar/lar makalelerin içeriğinden tümüyle sorumludurlar. Editör/ler makalelerin içeriği ile ilgili sorumluluk taşımazlar.
1.2. okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmalıdır.
1.3. dergisini sürekli geliştirmeye çalışmalıdır.
1.4. yayınladığı makalelerin niteliğinden emin olmak için uygun süreçler kullanmalıdır.
1.5. ifade özgürlüğünü savunmalıdır.
1.6. akademik geçmişinin bütünlüğünü korumalıdır.
1.7. iş ihtiyaçlarının entellektüel ve etik standartlarına gölge düşürmesine izin vermemelidir.
1.8. gerektiğinde düzeltme, açıklama, geri çekme ve özür yayınlamaktan çekinmemelidir.
Editörler için uygulama önerileri:
Derginin süreçlerinin geliştirilmesi konusunda yazar, okuyucu, hakem ve editoryal kurul
üyelerinin görüşlerini almalı,
Hakemlik ve yayıncılıkla ilgili araştırmaları takip ve teşvik etmeli ve yeni bilgiler ışığında
dergisinin süreçlerini gözden geçirmeli,
Yayıncılarını gereklli kaynakların ve uzman danışmanlıklarının (örn. tasarımcı, hukukçu vb)
sağlanması konusunda ikna etmeye çalışmalı,
Araştırma ve yayıncılık alanndaki uygunsuz davranış ve suistimalleri azaltmak için
düşünülen girişimleri desteklemeli,
Araştırmacıları yayın etiği konusunda eğitme girişimlerini desteklemeli,
Dergi politikalarının yazar ve hakem üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve bu politikaları
gözden geçirerek, gerekirse sorumlu davranışı teşvik etmek ve suistimaller konusunda
caydırıcı olmak için yeniden düzenlemeli,
Dergi tarafından yayınlanan basın bildirilerinin ilgili makalenin mesajını doğru
yansıttığından emin olmalı ve onu bağlamı içine oturtmalı,
2. Okurlarla ilişkiler
2.1. Okurlar araştırmaların kim tarafından finanse edildiği, fon sahiplerinin araştırma ve yayın
sürecinde bir rolü olup olmadığı konusunda bilgilendirilmelidir.
Editörler için uygulama önerileri:
Tüm yayınlanan araştırma rapor ve incelemelerinin uygun nitelikli hakemler tarafından
incelenmesini sağlamak, (gerektiğinde istatistik inceleme dahil)
Derginin hakem incelemesinden geçmeyen bölümlerinin net bir şekilde belirtilmesini
sağlamak,
Araştırma raporlarının doğru, tam ve net bir şekilde hazırlanmasını teşvik edecek süreçler
benimsemek,
Uygun yönergeler ve kontrol listeleri kullanmak, (örn. MIAME,1 CONSORT2)
Araştırma makalesi olmayan yazıların kaynağının açıklanmasını teşvik için şeffalık
politikaları geliştirmek,
İstenmeyen (hayalet ve misafir yazarlar gibi) uygulamaların önlenmesi ve doğru
uygulamaların teşvik edilmesi için, ismi verilen kişilerin gerçekten işi yapan kişiler olmasını
sağlayacak yazarlık ve katkı sistemleri benimsemek,
Okurları, derginin editörler kurulu ve diğer çalışanlarından gelen makalelerin de objektif ve
önyargısız bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak için alınan önlemler hakkında
bilgilendirmek,
3. Yazarlarla ilişkiler
3.1. Editörün yayınlanmak üzere gönderilen bir yazıyı kabul veya reddetme kararı, yazının önemi,
özg,nlüğü ve netliğine, çalışmanın geçerliliğine ve derginin konu alanına uygunluğunu esas
almalıdır.
3.2. Editörler, gönderilen makalelerle ilgili kabul kararını, makale ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça
değiştirmemelidir.
3.3. Yeni editörler, gönderilen makalelerle ilgili kendilerinden önceki editör döneminde verilmiş
yayın kararını, ciddi bir sorun olmadıkça, değiştirmemelidir.
3.4. Hakemlik sürecini anlatan bir tanım yayınlanmalı ve editörler bu süreçten herhangi bir sapma
olduğunda bunun nedenini açıklayabilmelidir.
3.5. Dergilerin, yazarların gerektiğinde editöre itiraz edebilmesini sağlayamak için açıklanmış bir
mekanizması olmalıdır.
3.6. Editörler yazarlara gerekebilecek her konuda rehberlik edecek bir kılavuz hazırlamalı, bu
kılavuz belli aralıklarla güncellenmeli ve bu yönergeye link vermelidir.
3.7. Editörler yazarlık ilkeleri ve ilgili alanın standartlarına uygun olarak katkıda bulunacak isimler
listesi konusunda yol gösterici olmalıdır.
Yazarlar için hazırlanan yönergeyi düzenli olarak gözden geçirmek ve ilgili rehberlere link
vermek, (örn. ICMJE5, Sorumlu araştırma yayıncılığı: yazarlar için uluslar arası standartlar)
Tüm katkıda bulunanlar için ilgili çıkar çatışmalarını yayınlamak ve eğer bu bilgi yayın
yapıldıktan sonra ortaya çıktı ise düzeltme yayınlamak,
Gönderilen makaleler için uygun hakemlerin (yani, çıkar çatışması şüphesinden uzak bir
şekilde makaleyi değerlendirebilecek kişilerin) seçilmesini sağlamak
Yazardan gelen, makalesinin belirli bir kişinin incelemesine sunulmaması ricasına, eğer
makul bir açıklaması var ve uygulanabilir ise, saygı duymak,
Suistimal şüphesi ve tartışmalı yazarlık durumlarında yol gösterici olarak COPE iş akışı
çizelgelerine başvurmak, (http://publicationethics.org/flowcharts)
Suistimal şüphesi olan durumlarda nasıl bir uygulama yapılacağını ayrıntılı olarak (örn.
COPE iş akışı çizelgelerine linkler vererek) belirtmek,
Makalelerin başvuru ve kabul tarihlerini yayınlamak,
4. Hakemlerle ilişkiler
4.1. Editörler hakemlere, teslim edilen malzemeyi gizliliğine özen göstererek incelemek dahil,
kendilerinden beklenen şeyler konusunda yol gösteren bir rehber hazırlamalıdır. Bu rehber düzenli
güncellenmeli ve bu yönergeye link vermelidir.
4.2. Editörler hakemlerden bir makaleyi incelemeyi kabul etmeden önce herhangi bir potansiyel
çıkar çatışması olup olmadığını açıklamalarını istemelidirler.
4.3. Editörler, yazarlara ve hakemlere bildirerek açık hakemlik süreci kullanmadıkları sürece,
hakemlerin kimliklerinin korunduğu bir sisteme sahip olmalıdır.
Editörler için uygulama önerileri:
Hakemleri inceledikleri makale için söz konusu olabilecek etik sorunlar ve olası araştırma ve
yayın suistimalleri konusunda da yorum yapmaya teşvik etmek, (örn. Etik olmayan bir
şekilde araştırma tasarlanması, hasta rızası veya deneklerin korunması ile ilgili yeterli detay
verilmemiş olması, uygunsuz veri kullanımı ve sunumu)
Hakemleri inceledikleri makalenin özgünlüğü konusunda yorum yapmaya ve gereksiz yayın
veya intihallere karşı uyanık olmaya teşvik etmek,
Hakemlere ilgili yayınları inleceleyebilmek için ihtiyaç duyabilecekleri araçları (örn.
Kaynakça listesine linkler ve bibliyografik tarama imkanı) sağlamaya gayret etmek,
Hakaret veya saldırgan ifadeler içermedikçe hakem görüşlerini olduğu gibi yazara iletmek,
Hakemlerin dergiye yaptığı katkıyı uygun biçimde belirtmek,
Akademik kurumları, hakemlik faaliyetini akademik ilerlemenin parçası olarak kabul
etmeleri için teşvik etmek,
Hakemlerin çalışmasını yöneterek performanslarının yüksek olmasını sağlamak için gerekeni
yapmak,
Uygun hakemlerin isimlerinin bulunduğu bir veri tabanını hazırlamak ve hakemin
performansına göre bu veri tabanını güncellemek,
Sürekli geç, nezaketsiz, düşük kaliteli raporlar hazırlayan hakemlerden görüş almayı kesmek
Hakem veri tabanının derginin konusu ile ilgili akademisyen topluluğunu temsil etmesini
sağlamak ve ihtiyaç oldukça yeni hakemler eklemek,
Olası yeni hakemleri belirlemek için sadece kişisel ilişkilerle ulaştıklarını değil, yazar
önerileri, bibliyografik veri tabanları gibi geniş bir yelpazeden kaynaklar kullanmak,
Hakem suistimali şüphesi ile karşılaşıldığında COPE iş akışı çizelgelerine başvurmak.
5. Editoryal kurul üyeleri ile ilişkiler
5.1. Editörler yeni kurul üyelerine kendilerinden beklenen her şey konusunda yol gösterici
rehberler sunmak ve eski üyeleri de yeni gelişmeler ve politikalar konusunda bilgilendirmek.
Editörler için uygulama önerileri:
Derginin iyi yönetilmesine ve gelişmesine katkıda bulunacak, önyargısız hakem incelemesi
için uygun nitelikli editoryal kurul üyelerini belirlemek, editoryal kurul üyelerinden gelen
yazıları değerlendirmek için uygun politikalar belirlemek
Editoryal kurul kompozisyonunu düzenli bir şekilde gözden geçirmek
Editoryal kurul üyelerini kendilerinden beklenen işler ve görevler konusunda net bir şekilde
yönlendirmek. Bu görevler şunlardır:
◦ derginin elçileri olarak hareket etmek
◦ dergiyi desteklemek ve teşvik etmek
◦ (örn. Toplantı abstraktlarını inceleyerek) en iyi yazarları ve yazıları bulmaya çalışmak
ve onları aktif bir şekilde makale sunmaya teşvik etmek
◦ dergiye sunulan yazıları incelemek
◦ editoryal yazılar, inceleme yazıları ve kendi uzmanlık alanlarındaki makalelere yorumlar
yazmak için komisyon kabul etmek
◦ editoryal kurul toplantılarına katılmak ve katkıda bulunmak
Editoryal kurul üyelerine, derginin yönetimi ile ilgili fikirlerini almak, dergi politikalarındaki
değişiklikleri bildirmek ve gelecek için plan yapmak üzere, düzenli bir şeklide, örneğin yılda
bir kez danışmak.